Kistler insan böbreğindeki en yaygın lezyonlardır, genetik ve non-genetik sebeplerle ortaya çıkar.
Renal Kistler Basit ve kompleks olarak sınıflandırılır. Kistlerin yaşla beraber sıklığı artar. Basit kistler normal böbreklerde bulunur, asemptomatiktir, çoğunlukla tesadüfen tanı konur ve genelde tedavisiz izlenir. Bununla beraber kist rüptürü ve buna bağlı hematüri, ağrı, enfeksiyon, hipertansiyon gibi bulgular görülebilir. Büyük ve semptom oluşturan basit kistlerde (Genellikle >50 mm) kistlerde cerrahi gerekir. Bunun yanında basit ve kompleks kist ayırımı mutlaka yapılmalıdır. Çünkü kompleks kistlerde malignite olasılığı vardır.
Böbrek kistleri unilateral veya bilateral olabilirler.Tek veya birden fazla, oval yada yuvarlak olabilirler. Kistlerin içinde plazma gibi şeffaf, saman renginde sıvı vardır.
Sıklık 1-18 yaş arasında %0,22 iken, Erişkinlerde sıklık >40 yaş %20, >60 yaş %60’dır ve erkeklerde daha fazla görülür.
Basit kistlerde sık görülen komplikasyonlar sıklık sırasına göre:
1- Ağrı: Büyük çaplı kistler böbrek kapsülünü gererek ağrı oluştururlar.
2- Hipertansiyon: Segmental iskemiye bağlı gelişir.
3- Hematüri: Pelvikaliksiyel sisteme rüptüre olup idrarda kanamaya sebep olurlar. Bazende bu rüptür sonrası pseudokaliksiyel divertikül oluşur. Veya bazende mevcut pseudokaliksiyel divertikül bağlantısını kesip basit kiste dönüşür.
4- Kaliektazi: Bası ile pelviste genişlemeye neden olurlar.
5- Enfeksiyon: Kist enfeksiyonları renal abse gibi klinik bulgu verir (Ateş, kilo kaybı). Görüntüleme yöntemleri bu konuda tanı için güvenilir değildirler.
Kistlerde tanı için çoğunlukla USG ve BT yeterlidir. MRI kist sıvısı hakkında daha fazla bilgi verir, ayrıca septasyonların değerlendirilmesinde daha başarılıdır. Bunu yanında kalsifikasyonların değerlendirmesi konusunda yetersizdir. Genellikle USG ve BT ile tam değerlendirilemeyen ara vakalarda kullanılır.
Basit kistlerde;
İnternal Eko yokluğu
Keskin sınırlı, ince belirgin duvar
Küresel veya oval şekil görülür.
Kompleks kistlerde ise; septasyonlar, kalsifikasyonlar, düzensiz sınır görülür.
BT ile %100 kist tanısı konur, ayrıca kompleks kist ayırımı yani maling dönüşüm değerlendirilir. Kistlerin dansitesi -10 ile +20 Haunsfield Ünitesi arasındadır (HU). IV kontrast madde tutulumu yoktur. Kontrast madde tutulumu veya vaskülarite varsa Neoplazi yönünden şüphelenilmelidir.
BT’den faydalanarak yapılan Bosniak Kriterleri ilk kez 1986 yılında oluşturulmuştur. 2003 yılında ise modifiye edilmiştir. Bu sayede basit kist, kompleks kist ayırımı yapılır. Buna göre;
Kategori I: Su Dansitesi -10/+20 HU-Kist Homojen/Düzgün Sınırlı/Malignite oranı %0, Cerrahiye gerek yok
Kategori II: Minimal Kompleks/İnce septasyon/Minimal Kalsifikasyon/Daha yüksek dansite/Malignite %10-15- İzlem, Cerrahiye gerek yok
Kategori IIF: Kalın Septalar/Kalın kalsifikasyonlar
İzlem/Cerrahi gerekmez
Kategori III: Kalsifikasyonlar fazla/Septasyon fazla/Daha yoğun dansite
%30-60 Malign/Eksplorasyon gerekir
Kategori IV: Geniş kistik komponentler/Solit vasküler elemanlar/
Malignite %90/Cerrahi çıkarılmalıdır
TEDAVİ:
Çoğunlukla semptom yoktur ve tedavi gerekmez. Ancak çap >50 mm, veya ağrı, hematüri, HT yapıyorsa bu durumda cerrahi gerekir.
1-Perkütan Aspirasyon+Sklerozan madde enjeksiyonu: Minimal invazif. bir girişim, hastanede yatış gerekmiyor, USG il erişim kolay. Ancak bu işlemden sonra nüks olasılığı mevcut
2-Laparaskopik Dekortikasyon. Başarı oranı yüksektir.